hCG
آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
رنج نرمال آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
منفی : کمتر از 5 IU/L
مبهم : 5-25 IU/L
مثبت : > 25 IU/L
مردان و زنان غیر باردار : کمتر از 2 IU/L
کاربرد آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
این آزمون به منظور تشخیص بارداری انجام می شود. همچنین برای پیگیری موارد بارداری های پرخطر نیز استفاده می شود. به علاوه به عنوان یک شاخص توموری برای سرطان های تولید کننده ی HCG نیز به کار می رود.
شرح آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
اساس کلیه آزمون های بارداری بر سنجش HCG است که توسط تروفوبلاست جفتی پس از باروری تخمک ترشح می شود. چند روز پس از لانه گزینی جنین , HCG در خون و ادرار زن باردار ظاهر می شود. HCG طی چند هفته اول بارداری به شدت افزایش می یابد و سطح سرمی آن از سطح ادراری بالاتر است.پس از حدود یک ماه سطح آن در هر دو نمونه یکسان خواهد شد.
HCG از دو زیر واحد آلفا و بتا ساخته شده است. زیر واحد آلفا مشابه زیر واحد بسیاری از هورمون های گلیکوپروتئینی دیگر مانند TSH , FSH و LH می باشد. زیر واحد بتا برای HCG اختصاصی است. آزمایش های ایمونولوژیکی با استفاده از آنتی بادی های تجارتی ضد HCG یا زیر واحد آن انجام می شود. در بیشتر این روش های آزمایشگاهی از ایمونواسی نوع ساندویچی استفاده شده است. در این تکنیک یک آنتی بادی منو کلونال ضد زیر واحد آلفا و بتای HCG را به یک سوبسترای متصل به فاز جامد اضافه می کنند. سپس نمونه را به این سوبسترای باند شده فاز جامد می افزایند. همزمان یا به ترتیب نیز یک آنتی بادی منوکلونال نشاندار ضد زیر واحد بتا به همان سطح اتصال اضافه می کنند. سپس آنتی بادی آزاد را شسته و زیر واحد بتای باقیمانده اتصال یافته را به کمک ماده نشانداری که به آن متصل گشته شناسایی می کنند که نمایانگر مقدار زیر واحد بتا HCG موجود در نمونه بیمار است.
با ابداع نمونه ایمونواسی ساندویچی می توان مقادیر بسیار اندک سطح HCG را شناسایی نمود و وقوع بارداری را 7_3 روز پس از لانه گزینی تشخیص داد. به علاوه با این تکنیک EIA هرگونه واکنش متقاطع با سایر هورمون های گلیکوپروتئینی غیر از HCG حذف گشته و به حساسیت و اختصاصیت آزمایش اضافه می شود.
مقدار سر حدی تشخیصی برای بارداری بیشتر از 25 IU/L است. مقادیر بین 5 _ 25 IU/L را برای تشخیص بارداری را مبهم در نظر می گیرند. در این صورت برای تایید نتیجه باید 72 ساعت بعد از آن تکرار نمود. طی شش هفته نخست بارداری , مقدار HCG هر سه روز دو برابر می شود. زمانی که جنین آنقدر بزرگ شود که بتوان برای اولین بار آن را با سونوگرافی ترانس واژینال مشاهده نمود , غلظت HCG بیمار معمولا بین 1000 _ 2000 IU/L می رسد. چنانچه مقدار HCG بالا باشد اما نتوان محتویات بارداری را در رحم مشاهده نمود , احتمال حاملگی اکتوپیک می رود.
هورمون HCG در جفت ساخته می شود و موجب پایداری جسم زرد و در نتیجه تولید پروژسترون در سه ماهه اول بارداری می گردد. پس از آنکه جفت شروع به تولید هورمون های استروئیدی نمود , از نقش HCG کاسته می شود. به تدریج غلظت HCG کاهش یافته و حدود 20 هفته ثابت می ماند , اما همچنان بسیار بالاتر از سطح قبل بارداری است. پس از زایمان , سقط یا خاتمه بارداری , HCG آن قدر افت می کند تا به حد قبل بارداری برسد. افزایش غیر عادی سطح HCG کل در سه ماهه اول و دوم بارداری در ارتباط با سندرم داون و کاهش سطح آن در تریزومی 18 ممکن است مشاهده گردد.
هورمون HCG به طور طبیعی در زنان غیر باردار وجود ندارد. در تعداد بسیار کمی از زنان ( کمتر از 5% ) , این هورمون به مقدار بسیار ناچیزی وجود دارد. وجود HCG الزاما حاکی از یک بارداری طبیعی نمی باشد. حاملگی اپتوپیک , مول هیداتی فرم رحم , سقط اخیر و کوریوکارسینوما همگی می توانند HCG تولید کنند. سطح HCG در حاملگی اکتوپیک به طور طبیعی دو برابر نمی شود و سطح آن در مقایسه با یک زن باردار طبیعی در سن مشابه بارداری پایین تر است.
هورمون HCG به جز مورد بارداری , ممکن است توسط تومورهای بیضه ای سمینوماتوز و غیر سمینوماتوز , تومور های سلول زای تخمدان , بیماری تروفوبلاستیک بارداری ( مانند مول هیداتی فرم ) و تراتوم های خوش خیم و بد خیم غیر از بیضه نیز ترشح شود. به ندرت دیده شده که دیگر تومور ها از قبیل سرطان های کبدی , نورواندوکرین , سرطان پستان , تخمدان , پانکراس , سرویکس و معده , HCG ترشح کنند. این هورمون برای تومورها شاخصی با ارزش بوده و از آن برای تشخیص و پایش فعالیت تومور استفاده می شود. اندازه گیری های متوالی HCG در پی درمان برای پایش پاسخ به درمان در این تومورها استفاده می شود و استمرار یا عود بیماری نئوبلاستیک را نشان می دهد.
عوامل تداخل کننده آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
-
چنانچه آزمون ها بسیر زود و در اوایل بارداری و قبل از آنکه سطح HCG به حد قابل ملاحظه ای برسد انجام شوند , ممکن است نتایج منفی کاذب گردند.
-
هماچوری و پروتئینوری ادرار موجب نتایج مثبت کاذب می شوند.
-
همولیز خون ممکن است با نتایج آزمون تداخل نماید.
-
نتیجه آزمون های بارداری با استفاده از ادرار , بر حسب رقت ادرار تغییر می کند. سطح HCG در ادرار رقیق ممکن است غیر قابل اندازه گیری باشد در حالی که در ادرار غلیظ همان بیمار می تواند قابل سنجش گردد.
داروهای افزاینده آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
داروهای ضد تشنج , ضد پارکینسون , خواب آور ها و آرام بخش ها
داروهای کاهنده آزمایش گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
دیورتیک ها و پرومتازین
روش کار و مراقبت از بیمار
ناشتایی : ندارد.
لوله ی معمول خون : قرمز
افزایش سطح گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
-
بارداری
-
حاملگی خارج رحمی : بیشترین سطح بتا HCG مربوط به بارداری است کمترین مقدار آن در حاملگی خارج رحمی مشاهده می شود.
-
-
-
تومورهای ژرم سل بیضه ها یا تخمدان ها
-
سایر تومور ها ( تومور های کم تمایز مانند هپاتوما و لنفوما ) : HCG در این بیماران به مقادیر متفاوتی ترشح می شود. وسعت توده توموری و توانایی آن در ترشح HCG بر سطح HCG تاثیر می گذارد. اندازه گیری متناوب HCG در این تومورها حتی از اولین نتیجه آزمایش نیز مهمتر است.
کاهش سطح گنادوتروپین جفتی انسانی (Beta hCG)
-
سقط تهدیدی
-
سقط ناقص
-
جنین مرده : در کلیه ی وضعیت های فوق حیات جفت مترشحه ی HCG در بارداری به مخاطره افتاده است.
✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅