هورمون ماده‌ای شیمیایی (پروتئینیواستروئیدی) است که درغدد درون ریز ساخته شده و به داخل جریان خون می‌ریزد. این ماده روی سلول‌های هدف گیرنده دارد و با نشستن روی آن اعمال سلول را تغییر می‌دهد. مقدار هورمونها توسط ارتباطات پیچیده اعضای دستگاه درونریز با هم و با دستگاه عصبی تنظیم می‌شود.
به روش‌های مختلفی می‌توان هورمونها را تقسیم‌بندی کرد بر اساس ساختار، اندام تولیدکننده یا محل ترشح :
- بر اساس ساختار مولکولی در بدن انسان چهار نوع کلی هورمون وجود دارد: هورمون های استروییدی مانند هورمونهای جنسی، آمینو اسیدی، هورمونهایی که از اسیدهای چرب مشتق می‌شوند و هورمونهای پپتیدی. گیرنده‌های هورمونهای آمینو اسیدی در روی سلول‌های هدف قرار دارد و گیرنده‌های هورمونهای استروییدی در سطح سلول قرار دارند.
- بر اساس اندام تولیدکننده هورمون در بدن انسان مانند: هورمونهای هیپوفیزی، هورمونهای تیروئیدی، هورمونهای غده فوق کلیوی، هورمونهای جنسی و …
- بر اساس محل ترشح: غدد درونریز مانند هیپوفیز، هیپوتالاموس و تیروئید، فوق کلیه، معده دوازدهه(ابتدای روده باریک)اپی فیز، کبد تخمدان ها در زنان، غدد برون ریز مانند غدد بزاقی، اشکی و پستان(درزنان) و پانکراس و کبد و بیضه ها (در مردان).
این بخش به دلیل داشتن دستگاههای دقیق و پیشرفته و استفاده از کیت های دقیق و معتبر توانسته پاسخگوی انجام تست های هورمون شناسی به طور وسیع باشد. از جمله تست های این بخش تست هورمون های جنسی نظیراستروژن، پروژسترون، پرولاکتین، آلدوسترون، تستوسترون، اکسی توسین و کورتیزول می باشد. هورمون از مواد شیمیایی است که این مواد در پاسخ به یک محرک خاص ساخته و ترشح می‌شوند و اگر وارد جریان عمومی خون شوند پیام را در سرتاسر بدن حمل می‌کنند و آن را به تمام سلول‌ها می رسانند. سپس با استفاده از گیرنده هورمون که روی سلول‌های هدف قرار دارد، هورمون به سلول مورد نظر متصل می‌شود و باعث تغییر اعمال آن سلول می‌شود. به بیان دیگر، هورمونها اثر کنترلی روی سلول‌های بدن دارند. برخی هورمونها اعمال موضعی (مربوط به محل خاصی در بدن) و برخی اعمال عمومی دارند. در بدن انسان دو نوع کلی هورمون وجود دارد: هورمونهای استروئیدی مانند هورمونهای جنسی و هورمونهای آمینواسیدی.
گیرنده‌های هورمونهای آمینو اسیدی در روی سلول‌های هدف قرار دارد و گیرنده‌های هورمونهای استروئیدی در درون سیتوپلاسم و یا روی هسته قرار دارند. انسولین، گلوکاگون، هورمون رشد، هورمونهای تیروئید، کورتیزول و همچنین هورمونهای جنسی مانند تستوسترون، استروژن و پروژسترون از معروف ترین هورمونهای بدن هستند.
بخش هورمون نیز از مهمترین بخشهای آزمایشگاهیست که با دارا بودن دستگاههایی پیشرفته می توان انواع تست های هورمون را با جوابهای دقیق انجام داد.
در این قسمت آزمایشهای هورمونی مربوط به عملکرد تیروئیدی و پانل عفونی و……نیز انجام می شود.
دپارتمان علمی گروه پاتوبیولوژی رهسا