محققان بر این باورند که کاهش سطح گلوتاتیون موجود در بدن، می‌تواند خطر بروز برخی بیماری‌ها را...
گلوتاتیون
یک ترکیب پروتئینی کوچک است که ازسه اسید آمینه سیستئین، اسید گلوتامیک و گلیسین ساخته شده است. دلیل استفاده از سه آمینو اسید در ساختار این پروتئین به آن تری پپتید هم می‌گویند. در این پروتئین، بین گروه آمینی اسید آمینهٔ سیستئین که به طور معمول به اسید آمینهٔ گلیسین متصل است با گروه کربوکسیل زنجیرهٔ اسید گلوتامیک یک پیوند پپتیدی غیرمعمول وجود دارد. این ماده به طور طبیعی در کبد انسان بر اثر ترکیب این سه اسید آمینه به وجود می‌آید. گلوتاتیون یک آنتی‌اکسیدان قوی است و باعث محافظت اجزای مهم سلولی در برابر واکنش با گروه‌های عاملی اکسیژن دار مانند رادیکاه‌های آزاد و پراکسیدها می‌شود. ترکیبات سمی دارای رادیکال آزاد، معمولاً با گلوتاتیون ترکیب شده و از بدن خارج می‌شوند. گلوتاتیون آنتی‌اکسیدانی قدرتمند است که به گفتهٔ محققان مزایای متعددی برای سلامتی دارد. این اظهارنظرها باعث شده‌اند تا بیش از پیش به این آنتی‌اکسیدان توجه شود. بعضی از مردم باور دارند که این ماده خواص ضد پیری دارد، برای درمان اوتیسم مفید است و سوخت وساز چربی‌ها را افزایش می‌دهد و حتی از بروز سرطان هم جلوگیری می‌کند. اما آیا این گفته‌ها حقیقت دارند؟ با ما همراه باشید تا با خواص این آنتی‌اکسیدان آشنا شوید. گلوتاتیون آنتی‌اکسیدانی قدرتمند است که در تمامی سلول‌های بدن وجود دارد. این آنتی‌اکسیدان از سه مولکول مختلف تشکیل شده است که ما به آنها آمینواسید می‌گوییم.آمینواسیدها طبق الگوهای مختلفی ترکیب می‌شوند تا پروتئین‌های موجود در بدن را تشکیل دهند .یکی از ویژگی‌های منحصربه فرد گلوتاتیون این است که به‌طور طبیعی در کبد تولید می‌شود؛ اتفاقی که برای بیشتر آنتی‌اکسیدان‌ها نمی‌افتد.
گلوتاتیون کارکردهای بسیاری دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- ساخت دی‌اِن‌اِی که پایهٔ اصلی پروتئین‌ها و سلول‌هاست
- تقویت سیستم ایمنی
- تشکیل سلول‌های اسپرم
- تجزیهٔ بعضی از رادیکال های آزاد
- بهبود کارکرد بعضی از آنزیم‌ها
- بازسازی ویتامین C و ویتامین E
- خارج کردن جیوهٔ موجود در مغز
- کمک به کبد و کیسهٔ صفرا برای کنار آمدن با چربی‌ها
- کمک به مرگ سلولیِ رایج در بدن ( فرایندی که به خزان یاخته‌ای یا آپوپتوز معروف است)
راهکارهایی برای افزایش میزان گلوتاتیون موجود در بدن
محققان بر این باورند که کاهش سطح گلوتاتیون موجود در بدن، می‌تواند خطر بروز برخی بیماری‌ها را افزایش دهد. برای جلوگیری از این اتفاق می‌توان از مکمل‌های حاوی گلوتاتیون استفاده کرد که به دو شکل خوراکی و تزریقی در دسترس هستند. سبزیجاتی که در آن گلوتاتیون یافت می شود عبارت است از:
پرتقال – سیب – گریپ فروت – طالبی – آواکادو – سیب زمینی – فلفل – کلم بروکلی
راهکار دیگر، استفاده از سایر مکمل‌هایی است که تولید طبیعی گلوتاتیون را در بدن افزایش می‌دهند. این مکمل‌ها عبارتند از:
- مکمل خارمریم ( به انگلیسی milk thistle گیاهی است دارویی با خواص متنوع (
- استیل سیستئین ( نوعی مکمل خلط آور است که از آن برای رفع مسمویت ناشی از مصرف استامینوفن و دفع خلط مجاری تنفسی استفاده می‌شود)
- سوپراکسید دیسموتاز ( نوعی مکمل آنتی‌اکسیدانی است که ازجمله خواص آن می‌توان به ترمیم سلول‌ها اشاره کرد)
کاهش تماس با ترکیبات سمی و مضر و استفادهٔ بیشتر از مواد خوراکی سالم و مفید در رژیم غذایی نیز راهکارهایی طبیعی برای افزایش سطح گلوتاتیون در بدن هستند.
خواص گلوتاتیون برای سلامتی
مواردی که درادامه خواهید دید، بخشی از خواص گلوتاتیون هستند:
فعالیت آنتی‌اکسیدانی
رادیکال‌های آزاد موجب بروز علایم کهولت سن می‌شوند و خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش می‌دهند. آنتی‌اکسیدان‌ها از بدن دربرابر آسیب ناشی از این رادیکال‌ها محافظت می‌کنند. همان‌طور که پیش از این گفته شد، گلوتاتیون نوعی آنتی‌اکسیدان بسیار قدرتمند است. گلوتاتیون بخشی از این اثرگذاری قابل ملاحظه را مدیون حجم زیاد خود در بدن است: این آنتی‌اکسیدان با غلظت بسیار بالایی در تمامی سلول‌های بدن وجود دارد.
جلوگیری از پیشرفت سرطان
بعضی از تحقیقات نشان می‌دهند که گلوتاتیون می‌تواند در پیشگیری از پیشرفت سرطان تأثیرگذار باشد .درعین حال، نکتهٔ دیگری هم در این تحقیقات روشن شده است؛ اینکه گلوتاتیون می‌تواند حساسیت تومورهای سرطانی را نسبت به شیمی درمانی، که از رایج ترین درمان‌های سرطان است، کم کند .برای مشخص شدن نقش دقیق گلوتاتیون در بهبود سرطان، باید منتظر تحقیقات بیشتری باشیم.
کاهش صدمات سلولی در بیماریهای کبدی
هپاتیت (التهاب کبد)، سوءمصرف نوشیدنی‌های الکلی و کبد چرب، به سلول‌های کبد آسیب وارد می‌کنند. آزمایش کوچکی که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، مشخص کرد که گلوتاتیون به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی و سم زدایی بدن، می‌تواند صدمات ناشی از کبد چرب غیرالکلی را درمان کند.البته محققان این آزمایش عنوان کرده‌اند که برای تأیید قطعی این خاصیت گلوتاتیون به تحقیقات گسترده تری نیاز است.
افزایش حساسیت انسولین
مقاوت دربرابر انسولین می‌تواند منجر به بروز دیابت نوع ۲ شود. بدن با تولید انسولین، گلوکز (قند) موجود در خون را به سلول‌ها منتقل و از آن به‌عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند.مطالعهٔ کوچکی در سال ۲۰۱۸ مشخص کرد که بدن افراد مقاوم به انسولین، معمولا سطوح کمتری از گلوتاتیون را تولید می‌کند. به‌خصوص اگر افراد سابقهٔ ابتلا به اختلالاتی مثل نوروپاتی (نوعی اختلال عصبی است) یا رتینوپاتی (یا شبکیه رنجوری، نوعی آسیب دیدگی در شبکیهٔ چشم است) را هم داشته باشند. پژوهشی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد نیز این نتایج را تأیید می کند.
حتما بخوانید : بیماری دیابت
تخفیف علائم بیماری پارکینسون
بنابر نتایج برخی تحقیقات، شواهدی به دست آمده است که نشان می‌دهند با ثابت نگه داشتن سطوح گلوتاتیون در بدن، می‌توان به کاهش علائم بیماری پارکینسون کمک کرد. این تحقیقات تزریق مکمل گلوتاتیون را به‌عنوان درمانی مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون پیشنهاد داده‌اند. از سوی دیگر راجع به مصرف قرص مکمل گلوتاتیون توضیح چندانی داده نشده است. به همین خاطر در این مورد هم باید منتظر تحقیقات بیشتری باشیم.
کاهش آسیب ناشی از کولیت رودهٔ بزرگ (کولیت اولسراتیو)
همچون سایر اختلال‌های التهابی، کولیت رودهٔ بزرگ نیز با آسیب اکسایشی )به انگلیسی oxidative damage، به برهم ریختن تعادل میان رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان موجود در بدن گفته می‌شود ( و اضطراب در ارتباط است. طی مطالعاتی که در سال ۲۰۰۳ در این باره صورت گرفت، مشخص شد که مکمل‌های حاوی گلوتاتیون می‌توانند تاحدودی آسیب واردشده به رودهٔ بزرگ را در موش‌ها بهبود بخشند. البته اثرگذاری گلوتاتیون بر بهبود رودهٔ بزرگ انسان نیازمند بررسی‌های بیشتری است.
درمان اختلال‌های طیف اوتیسم
بخشی از شواهد به‌دست‌آمده از بررسی‌ها، حاکی از آن هستند که سطح گلوتاتیون موجود در بدن کودکان مبتلا به اوتیسم، درمقایسه با دیگر کودکان کمتر است .در سال ۲۰۱۱، محققان به این نتیجه رسیدند که مکمل خوراکی گلوتاتیون یا آمپول آن می‌تواند به کاهش برخی از علایم اوتیسم کمک کند. البته محققان در این آزمایش بهبود علایم اوتیسم در کودکان را موردبررسی قرار ندادند، بنابراین برای اثبات تأثیر گلوتاتیون در بهبود اوتیسم به بررسی‌های بیشتری نیاز است.
یک الگوی خواب خوب
دانشمندان علوم پزشکی نشان داده اند که سطح سالم این آنتی اکسیدان فوق العاده، کیفیت خوبی از خواب را ترویج می دهد. افزایش سطح گلوتاتیون می تواند به شما در خواب راحت تر کمک کند. دانشمندان همچنین دریافتند که بدن ما وقتی که ما خواب میبینیم بیشتر گلوتاتیو تولید می کند.
مبارزه با بیماری های خود ایمنی
گلوتاتیون یک آنتی اکسیدان قوی است که از التهاب مزمن که به علت بیماری های خود ایمنی ایجاد می شود مبارزه می کند. این موضوع از بسیاری از شرایط پزشکی مانند لوپوس، بیماری های سلیاک و آرتریت روماتوئید جلوگیری می کند. بعضی بیماری های خود ایمنی به میتوکندری ها در سلول های خاص حمله می کنند. گلوتاتیون با حذف رادیکال های آزاد، محافظت قوی از میتوکندری ها را فراهم می آورد.
عوارض قلبی عروقی را کاهش می دهد
یکی دیگر از خواص مهم گلوتاتیون این است که برای قلب مفید است. یکی از عوامل خطرناک بسیاری از بیماریهای قلبی عروقی امروز اختلال عملکرد اندوتلیال است که زمانی رخ می دهد که پوشش داخلی رگ های خونی یا اندوتلیوم به درستی عمل نکند. با توجه به مطالعات اخیر، گلوتاتیون با بهبود عملکرد اکسید نیتریک به میزان قابل توجهی بهبود عملکرد اندوتلیال را بهبود می بخشد.
حتما بخوانید : بیماری قلبی - عروقی
عملکرد ورزشی را افزایش می دهد
گلوتاتیون یک راه طبیعی برای سرعت بخشیدن به بهبود زمان و بهبود عملکرد ورزشی است. هر کس می تواند از گلوتاتيون سود ببرد تا قدرت و استقامت بیشتری نسبت به تمرین ورزشی خود داشته باشد. با این حال، به ویژه برای ورزشکاران حرفه ای و فوتبالیست ها مفید است. زیرا این ماده با تشکیل رادیکال آزاد و استرس اکسیداتیو مبارزه کرده و باعث افزایش قدرت عضلانی و استقامت عضلانی می شود.
نقش گلوتاتیون در سلامت پوست: گلوتاتیون به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی، می‌تواند به بهبود سلامت پوست کمک کند. این ماده با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد، از آسیب‌های پوستی جلوگیری کرده و ممکن است در کاهش علائم پیری مؤثر باشد. برخی از افراد مشهور از تزریق‌های وریدی گلوتاتیون برای بهبود ظاهر پوست خود استفاده می‌کنند.
تأثیر گلوتاتیون بر متابولیسم: گلوتاتیون در فرآیندهای متابولیکی مختلفی از جمله سنتز و ترمیم DNA نقش دارد. مطالعات نشان می‌دهد که سطح مناسب گلوتاتیون می‌تواند به بهبود متابولیسم چربی‌ها و افزایش توده عضلانی کمک کند.
نقش گلوتاتیون در سم‌زدایی کبد: گلوتاتیون به‌عنوان یک سم‌زدا، به کبد در حذف ترکیبات سمی و مضر کمک می‌کند. این ماده با ترکیب‌شدن با سموم، آنها را به ترکیبات قابل دفع تبدیل کرده و از بدن خارج می‌کند.
تأثیر گلوتاتیون بر سیستم ایمنی: گلوتاتیون با تقویت عملکرد سلول‌های ایمنی، به بهبود پاسخ ایمنی بدن در مقابل عفونت‌ها و بیماری‌ها کمک می‌کند. سطح مناسب گلوتاتیون می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم ایمنی منجر شود.
ملاحظات در مصرف گلوتاتیون: اگرچه گلوتاتیون به‌طور کلی ایمن در نظر گرفته می‌شود، مصرف آن در دوزهای بالا ممکن است با عوارضی مانند مشکلات گوارشی همراه باشد. همچنین، در صورت بارداری، شیردهی یا مصرف داروهای خاص، قبل از شروع مصرف مکمل‌های گلوتاتیون با پزشک مشورت کنید.
نتیجه‌گیری: گلوتاتیون یک آنتی‌اکسیدان قدرتمند با نقش‌های متعدد در بدن است. حفظ سطح مناسب این ماده می‌تواند به بهبود سلامت عمومی، پیشگیری از بیماری‌ها و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. با این حال، قبل از شروع هرگونه مکمل، مشاوره با یک متخصص سلامت ضروری است
کلام آخر
همان طور که در این مطلب مطالعه کردید، گلوتاتیون آنتی‌اکسیدانی بسیار قدرتمند است که بدن ما روزانه آن را تولید و مصرف می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود این ماده در بدن با بروز مشکلات جسمی متعددی در ارتباط است. مکمل‌های خوراکی و تزریقی گلوتاتیون برای رفع مشکل بسیاری از افراد مناسب است، با این حال، ممکن است برای برخی دیگر مناسب نباشد و با سایر داروهای مصرفی تداخل دارویی ایجاد کند. بنابراین حتما پیش از مصرف مکمل‌های گلوتاتیون با پزشک خود مشورت کنید.
حتما بخوانید : درباره ناباروری در مردان و زنان چه می دانید؟
مطالب بخش مقاله و انتشارات سایت گروه پاتوبیولوژی رهسا تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد. از این رو توصیه پزشکی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان و تجویز دارو دانست. گروه پاتوبیولوژی رهسا در این زمینه هیچ گونه مسئولیتی را بر عهده نخواهد گرفت.
✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅
برای دانلود این مقاله کلیک کنید