بیماری هلیکوباکتر پیلوری چیست ؟

بیماری هلیکوباکتر پیلوری (H. Pylori) نوعی میکروب است که در مخاط چسبنده معده زندگی می‌کند. حدود 40 درصد از افراد در جهان در معده خود به این بیماری مبتلا هستند. بنابراین این عارضه بسیار شایع می‌باشد، تقریباً برای هشت نفر از هر 10 نفری که به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستند، مشکل خاصی ایجاد نمی‌شود. اما حدود  15 درصد از افراد مبتلا به این بیماری در معده خود، زخم معده یا در اثنی عشر، زخم اثنی عشر می‌گیرند. 

هلیکوباکتری چیست؟

هلیکوباکتر پیلوری همان طور که گاهی از آن با عنوان باکتری معده نیز یاد می‌شود، یک باکتری مارپیچی شکل است که می‌تواند باعث التهاب مزمن در پوشش داخلی معده (گاستریت) و اثنی عشر (قسمت اول روده کوچک) در انسان شود. عفونت هلیکوباکتر پیلوری، قسمت انتهایی معده (آنتروم) را آلوده می‌کند. این باکتری هم چنین یکی از دلایل عمده زخم‌های معده در سراسر جهان محسوب می‌شود. حدود 90 درصد از افراد مبتلا به زخم معده به ویروس هلیکوباکتر پیلوری آلوده هستند. با این حال بسیاری از افراد موجودات زنده‌ای را در معده و دستگاه گوارش فوقانی خود دارند که در روده و دستگاه گوارشی آنها زندگی می‌کنند و علائم اندکی دارند یا اصلا نشانه‌ای ندارند.

اگرچه زخم‌ها باعث سوء‌هاضمه می‌شوند، اما گاهی اوقات اثر جدی‌تر دارند. زیرا می‌توانند ایجاد خونریزی کنند یا حتی پشت سر هم باعث ایجاد زخم در معده شوند. اگر زخم در معده به اندازه کافی عمیق باشد، باعث سوراخ شدن آن می‌شود. بنابراین افراد مبتلا به زخم معده، باید با هدف خلاص شدن از این بیماری درمان شوند.

علت بیماری هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

دقیقاً مشخص نیست که این بیماری چگونه از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و چرا فقط برخی از افراد مبتلا به این عفونت به دچار زخم معده می‌شوند. افرادی که هلیکوباکتر پیلوری دارند، در دوران کودکی، این بیماری را احتمالا از سایر کودکان می‌گیرند. این بیماری معمولا در طول زندگی در معده می‌ماند، مگر این که با آنتی بیوتیک خاصی درمان شود. این عارضه در حقیقت کمتر متداول می‌باشد و امروزه غیرممکن است که کودکان به آن دچار شوند، حتی اگر شخص دیگری در خانواده آن را داشته باشد. همچنین آنها برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران نیازی به اقدامات ویژه ای ندارند.

حتما بخوانید : مشکلات گوارش در بیماران کرونایی

علائم هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

بیشتر افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری علائم کمی دارند و یا اصلا نشانه‌ای ندارند. بعضي از آن ها ممكن است برخی از علائم مربوط به قسمت‌های خفيف گاستريت را تجربه كنند که به شرح زیر هستند:

·        نفخ

·        حالت تهوع

·        استفراغ

·        ناراحتی در شکم

حتما بخوانید : آزمایش ژنتیک چیست؟

اغلب، این علائم به سادگی از بین می‌روند. اما، افرادی که عفونت جدی‌تری دارند، علائم و نشانه‌های زخم معده و اثنی عشر یا گاستریت شدید را به شرح زیر تجربه می‌کنند:

·         درد شکم و یا ناراحتی که معمولا از بین نمی‌رود

·         حالت تهوع و استفراغ که بعضی اوقات با خون که قرمز رنگ است

·         مدفوع تیره رنگ (رنگ سیاه مدفوع به دلیل خون ریزی زخم معده)

·         تعداد گلبول‌های قرمز خون کم می‌شود به دلیل خون ریزی

·         احساس پر بودن بعد از مصرف مقدار کمی‌ غذا

·         خستگی

·         کاهش میزان اشتها

·         اسهال

·         سوزش سردل

توجه داشته باشید افرادی که علائمی مثل مدفوع تیره و خستگی دارند، باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشند یا به اورژانس مراجعه کنند تا از لحاظ خونریزی ارزیابی شوند.

حتما بخوانید : معرفی و خدمات آزمایشگاه ژنتیدک غدیرخم (رهسا)

تشخیص بیماری هلیکوباکتر پیلوری

آزمایش‌های دقیق و ساده‌ای برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری در دسترس هستند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش آنتی بادی خون، آزمایش تنفسی اوره، آزمایش آنتی ژن مدفوع و آندوسکوپی برای بافت برداری هستند.

آزمایش خون

این آزمایش را برای حضور آنتی بادی‌های بیماری هلیکوباکتر پیلوری می‌توان به راحتی و به سرعت انجام داد. با این حال، آنتی بادی‌های خون می‌توانند سال‌ها پس از ریشه کن کردن کامل این بیماری به وسیله آنتی بیوتیک‌ها، در بدن باقی بمانند. بنابراین، آزمایش آنتی بادی خون ممکن است برای تشخیص عفونت مفید باشد، اما آن ها برای تعیین اینکه آیا آنتی بیوتیک‌ها باکتری را با موفقیت از بین برده اند یا خیر، مناسب نیستند.

آزمایش تنفسی اوره (UBT)

یک آزمایش ایمن، آسان و دقیق برای حضور هلیکوباکتر پیلوری در معده است. آزمایش تنفسی، به توانایی هلیکوباکتر پیلوری در تجزیه مواد شیمیایی طبیعی موجود در اوره و دی اکسید کربنی که از معده جذب می‌شود و از بدن خارج می‌شود، متکی است. 10 تا 20 دقیقه پس از خوردن یک کپسول حاوی اوره با میزان بسیار جزئی از کربن رادیواکتیو یا کربن سنگین اما غیرفعال از رادیواکتیو، یک نمونه‌ای از تنفس جمع آوری می‌شود و برای دی اکسید کربن برچسب خورده، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. وجود دی اکسید کربن دارای برچسب تنفس (آزمایش مثبت) به معنای وجود عفونت فعال است. اندکی بعد از پاک کردن باکتری از معده به وسیلۀ آنتی بیوتیک، آزمایش منفی می‌شود (دی اکسید کربن رادیواکتیو در تنفس وجود نخواهد داشت). افرادی که نگران مقادیر دقیق رادیواکتیویته هستند، حتی می‌توانند از طریق اوره با کربن سنگین و غیررادیواکتیو آزمایش شوند.

حتما بخوانید : سوالات رایج درباره آزمایشگاه-بخش اول

نمونه مدفوع

آزمایش اخیر انجام شده برای بیماری هلیکوباکتر پیلوری، آزمایشی است که در آن می‌توان حضور باکتری را از نمونه مدفوع تشخیص داد. در این آزمایش از آنتی بادی H پیلوری استفاده شده است تا مشخص شود که آیا آنتی ژن هلیکوباکتر در مدفوع وجود دارد یا خیر. اگر چنین باشد، بدان معنی است که این عفونت معده را آلوده کرده است. مانند آزمایش تنفسی اوره، علاوه بر تشخیص عفونت ، می‌توان از آزمایش مدفوع برای تعیین اینکه ریشه کن کردن سریع بیماری پس از درمان مؤثر است یا خیر، استفاده کرد.

آندوسکوپی

یک آزمایش دقیق برای تشخیص H پیلوری و هم چنین التهاب و زخم ناشی از آن است. برای آندوسکوپی، پزشک یک لوله دید انعطاف پذیر (آندوسکوپ) را از طریق دهان، پایین مری و در معده و اثنی عشر قرار می‌دهد. در حین آندوسکوپی، نمونه‌های کوچک بافت (بیوپسی) قابل برداشت هستند. آندوسکوپی همچنین تعیین شدت گاستریت به وسیلۀ بافت برداری، وجود زخم‌ها، لنفوم مالت و سرطان را امکان پذیر می‌کند. بافت برداری هم چنین ممکن است در آزمایشگاه باکتری شناسی برای حضور هلیکوباکتر پرورش داده شود. با این حال، این امر به ندرت انجام می‌شود زیرا سایر آزمایش‌های ساده‌تری نیز موجود هستند.

توصیه های خانگی برای بیماری هلیکوباکتر پیلوری

پزشکان و متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند از خوردن غذاهای تند، قهوه، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای ترش اکیداً خودداری کنید زیرا این موارد ممکن است علائم مرتبط با عفونت را افزایش دهد.

پیشگیری بیماری هلیکوباکتر پیلوری

در حال حاضر پیشنهاداتی برای جلوگیری از زخم معده ارائه شده است، اما اثر این توصیه‌ها ناشناخته است. در زیر توصیه‌هایی برای کمک به جلوگیری از زخم معده بیان می‌شوند:

·         مصرف الکل را کاهش داده یا متوقف کنید

·         سیگار نکشید

·         ازمصرف کافئین موجود در قهوه و بسیاری از نوشیدنی‌های قوی خودداری کنید

·         علائم دستگاه گوارش را چک کنید

·         استرس را شناسایی کرده و برای کاهش و اجتناب از آن تلاش کنید

·         برای جلوگیری از ابتلا به باکتری، دست‌ها را با آب غیر آلوده بشویید

چشم انداز بیماران مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری

اگر این بیماری به طور مناسب و به موقع ارزیابی شود و درمان‌های پزشکی مناسب انجام شود، شانس بهبودی کامل حاصل می‌شود (با خطر بسیار کم عود عفونت) و در مدت چند هفته زخم ها نیز می‌توانند بهبود یابند.

حتما بخوانید : آزمایشگاه پاتوبیولوژی چیست؟ 

برای اطلاع از شماره تماس، آدرس و ساعت کاری آزمایشگاه پاتوبیولوژی غدیرخم روی اسم آزمایشگاه کلیک کنید

برای اطلاع از شماره تماس، آدرس و ساعت کاری آزمایشگاه ژنتیک غدیرخم روی اسم آزمایشگاه کلیک کنید

برای اطلاع از شماره تماس، آدرس و ساعت کاری آزمایشگاه پاتوبیولوژی آزادگان روی اسم آزمایشگاه کلیک کنید

برای اطلاع از شماره تماس، آدرس و ساعت کاری آزمایشگاه پاتوبیولوژی طب الرضا روی اسم آزمایشگاه کلیک کنید

حتما بخوانید : معرفی بیماری اوتیسم، پیشگیری و درمان

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅

برای دانلود این مقاله کلیک کنید