آزمایش Urea

اشتراک گذاری:

Urea (BUN)

آزمایش اوره Urea

رنج نرمال آزمایش اوره Urea

• بزرگسالان : mmo1/L 3/6_7/1 یا mg/dl 10_20

• کهنسالان ممکن است اندکی بیشتر از بزرگسالان باشد

• کودکان : mg/dl 5_18

• اطفال : mg/dl 5_18

• نوزادان : mg/dl 3_12

• خون بند باف : mg/dl 21_40

مقادیر بحرانی

• بیشتر از mg/dl 100

کاربرد آزمایش اوره Urea

BUN روش سنجش کلی و غیر مستقیم عملکرد کلیه و سرعت تصفیه گلومرولی است. همچنین ملاکی برای بررسی عملکرد کبد نیز می باشد. این آزمون برای بیمارانی که به طور روتین تحت بررسی های آزمایشگاهی قرارمی گیرند انجام می شود و معمولا بخشی از فرایند آزمون های اتوماتیک چند مرحله یی است.

شرح آزمایش اوره Urea

BUN مقدار نیتروژن اوره خون را می سنجد. اوره محصول نهایی تجزیه و هضم پروتئین هاست که در کبد تولید می شود. پروتیئین ها طی مراحل هضم به اسیدهای آمینه شکسته می شوند. این اسیدهای آمینه در کبد تجزیه می شوند و آمونیاک آزاد تولید می کنند. سپس مولکول های آمونیاک ترکیب شده و تولیده اوره می نماید که ماده اخیر وارد جریان خون می شود و جهت دفع به کلیه ها انتقال می یابد. بنابراین BUN ارتباط نزدیکی با عملکرد متابولیکی کبد و فعالیت دفعی کلیه دارد. BUN شاخص عملکرد این اندام هاست. بیمارانی که سطح BUN آنان بالا می باشد را دچار ازتمی , یا ازتمیک می نامند.

تقریبا تمامی بیماران کلیوی سبب دفع ناکافی اوره می شوند که این امر موجب افزایش غلظت خونی آن در حدی بالاتر از دامنه طبیعی می گردد. اما در صورتی که بیماری یکطرفه باشد , کلیه سالم می تواند جبران کلیه بیمار را بنماید , به طوری که BUN افزایش نیابد. علاوه بر آن BUN ممکن است در حالاتی به غیر از بیماری های اولیه کلیه نیز افزایش یابد. ازتمی قبل کلیوی به نوعی افزایش BUN اطلاق می گردد که به علت وضعیت های پاتولوژیک موثر بر تجمع نیتروژن اوره پیش از رسیدن به کلیه وجود آمده باشد. مثال هایی برای ازتمی قبل کلیوی عبارتند از : شوک , کم آبی , نارسایی احتقانی قلب و تجزیه شدید پروتئین های بدن. مثال دیگر از ازتمی قبل کلیوی , خونریزی دستگاه گوارش است که موجب پیدایش مقادیر مختلف و گهگاه مقدار زیادی خون در لوله ی گوارش می شود. پروتئین های موجود در خون و سلول های خونی هضم می شوند و تبدیل به اوره می گردند. با جذب مقادیر زیاد اوره از روده , BUN نیز افزایش می یابد که گاهی اوقات مقدار آن چشمگیر است. ازتمی بعد کلیوی به وضعیت های فیزیولوژیکی اطلاق می گردد که موجب تجمع نیتروژن اوره پس از عبور از کلیه می شوند. مثال های برای اینگونه موارد عبارتند از انسداد میزنای و پیشابراه می باشد.

نکته اخر این که ساخت اوره به کبد بستگی دارد. BUN در مبتلایان به بیماری های اولیه و شدید کبدی کاهش می یابد. اگر بیماری کلیوی و کبدی همزمان وجود داشته باشد ( مانند سندرم هپاتورنال ) , BUN ممکن است طبیعی باشد , زیرا ضعف عملکرد کبد موجب تولید مقدار کمی اوره می گردد و در نتیجه اوره نمی تواند شاخص مناسبی برای کارایی عملکرد دفعی کلیه باشد.

آزمایش BUN را همراه با افزایش کراتینین تفسیر می کنند. به این آزمون ها "آزمایش های بررسی عملکرد کلیه" می گویند. نسبت BUN به کراتینین معیار خوبی برای عملکرد کبد و کلیه است. دامنه طبیعی آن در بزرگسالان 25_6 و حد مطلوب آن 5/15 است.

عوامل تداخل کننده آزمایش اوره Urea

• تغییر در مصرف پروتئین ها می تواند بر سطح BUN موثر باشد. رژیم کم پروتئین _ به شرط آنکه مقدار کالاری لازم با کربوهیدرات ها تامین گردد – موجب کاهش BUN می شود. رژیم پرپروتئین یا تغذیه بیمار از طریق یک لوله گوارشی موجب افزایش سطح BUN می گردد.

• حجم توده عضلانی  بدن تا حدودی بر سطح BUN تاثیر می گذارد. زنان و کودکان در مقایسه با مردان BUN پایین تری دارند.

• در مراحل آخر بارداری ممکن است سطح BUN به علت متابولیسم بالای پروتئین ها افزایش یابد.

• خونریزی گوارشی می تواند سبب افزایش سطح BUN گردد.  

حتما بخوانید : معرفی انواع سرطان بهمراه راه های تشخیص و درمان آنها

داروهای افزاینده آزمایش اوره Urea

آلوپورینول , آمینوگلیکوزید ها , سفالوسپورین ها , هیدرات کلرال , سیس پلاتین , فوروزماید , گوانتیدین , ایندومتاسین , متوترکسات , متیل دوپا , داروهای نفروتوکسیک ( مانند آسپرین , آمفوتریسین B , باسیتراسین , کاربامازپین , کولیستین , جنتامایسین , متیسیلین , نئومایسین , پنیسیلامین , پلی میکسین B , پروبنسید , ونکومتیسین ) , پروپرانالول , ریفامپین , اسپیرونولاکتون , تتراسیکلین ها , دیورتیک های تیازیدی و تریامترن

داروهای کاهنده آزمایش اوره Urea

کلرامفنیکل و استرپتوماسین

روش کار و مراقبت از بیمار

ناشتایی : ندارد.

لوله ی معمول خون : قرمز

افزایش سطح اوره Urea

• علل قبل کلیوی ( پره رنال)

• هیپوولمی

• شوک

• سوختگی ها

• کم آبی بدن : کاهش حجم خون سبب کاهش جریان خون کلیوی می شود. از این رو از دفع BUN کاسته شده و سطح آن افزایش می یابد.

• نارسایی احتقانی قلب

• انفارکتوس میوکارد : کاهش فعالیت قلب موجب کم شدن جریان خون کلیوی می شود. بنابر این دفع کلیوی BUN کاهش یافته و سطح آن افزایش می یابد.

• خونریزی GI

• مصرف زیاد از اندازه پروتئین ها ( غذا دهی از طریق یک لوله گوارشی ) : وجود خون , یا غذا رسانی از راه یک لوله گوارشی , دستگاه گوارش را انباشته از پروتئین می سازد. از این رو اوره با سرعت بیشتری ساخته می شود و تجمع می یابد.

• تجزیه شدید پروتئین ها

• روزه داری : با افزایش سرعت تجزیه پروتئین ها به اسیدهای آمینه , سرعت تشکیل اوره نیز افزایش می یابد و BUN تجمع پیدا می کند.

• سپسیس : جرین خون کلیه و عملکرد کلیه به دلایل متعددی کاهش می یابد و سطح BUN افزایش پیدا می کند.

علل کلیوی

• بیماری کلیه ( مانند گلومرولونفریت , پیلونفریت , نکروز حاد توبولی )

• نارسایی کلیه

• داروهای نفروتوکسیک : همه بیماری های اولیه کلیه با کاهش دفع BUN همراه می باشند.

ازتمی پس کلیوی ( پست رنال )

• انسداد میزنای به علت سنگ , تومور , یا ناهنجاری های مادرزادی

• انسداد مجرای خروجی مثانه به علل هیپرتروفی یا سرطان پروستات یا ناهنجاری های مادرزادی مثانه / پیشابراه : انسداد جریان ادرار موجب کاهش دفع BUN و افزایش سطح آن می گردد.

حتما بخوانید : بیماری قلبی - عروقی

کاهش سطح اوره Urea

• نارسایی کبدی : BUN حاصل تولید اوره در کبد است. کاهش عملکرد کبد موجب کاهش سطح BUNمی گردد.

• پر آبی بدن به علت سندرم اضافه بار مایعات ناشی از ترشح نامناسب هورمون آنتی دیورتیک ( SIADH ) : BUN به علت اضافه بار مایعات بدن رقیق می شود.

• تعادل منفی نیتروژن ( مانند سوء تغذیه , سوء جذب ) : همزمان با کاهش ذخایر پروتئینی بدن , تولید اوره و در نتیجه سطح BUN کاهش می یابد.

• سندرم نفروتیک : این سندرم با دفع پروتئین در ادرار همراه است. کم شدن ذخایر پروتئینی موجب کاهش BUN  می گردد.

• بارداری : در اوایل بارداری , احتباس آب در بدن موجب رقیق شدن BUN می شود.

سایر آزمایش های مربوط

کراتینین خون

تصفیه کراتینین

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅