Creatinine
آزمایش کراتینین
یافته های طبیعی
زیر دو سال : mg/dl 0/1 _ 0/4
2 تا 6 سال : mg/dl 0/2 _ 0/5
6 تا 10 سال : mg/dl 0/3 _ 0/6
10 تا 18 سال : mg/dl 0/4 _ 1/0
18 تا 41 سال ( زنان ) : mg/dl 0/5 _ 1/0
18 تا 41 سال ( مردان ) : mg/dl 0/6 _ 1/2
41 تا 61 سال ( زنان ) : mg/dl 0/5 _ 1/1
41 تا 61 سال ( مردان ) : mg/dl 0/6 _ 1/3
بالای 61 سال ( زنان ) : mg/dl 0/5 _ 1/2
بالای 61 سال ( مردان ) : mg/dl 0/7 _ 1/3
مقادیر بحرانی
بیشتر از mg/dl 4
کاربرد
کراتینین برای تشخیص اختلال عملکرد کلیه استفاده می شود.
شرح آزمایش
در این آزمایش مقدار کراتینین خون اندازه گیری می شود. کراتینین محصول تجزیه ی کراتین فسفات است که در انقباض عضله ی اسکلتی شرکت می نماید. تولد روزانه کراتین و در نتیجه کراتینین به توده عضلانی بستگی دارد و نوسان آن بسیار اندک است. کراتینین نیز همانند نیتروژن اوره ی خون ( BUN ) تماما توسط کلیه ها دفع می شود ، بنابر این نسبت مستقیم با عملکرد دفعی کلیه دارد. از این رو اگر عمل دفعی کلیه طبیعی باشد ، سطح کراتینین سرم باید ثابت و در حد طبیعی باقی بماند. علاوه بر دهیدراتاسیون ، تنها اختلالاتی از قبیل گلومرولونفریت ، پیلونفریت ، نکروز حاد توبولی و انسداد ادراری موجب افزایش غیر طبیعی کراتینین می گردد. افزایش اندکی در سطح کراتینین پس از مصرف غذا ، به ویژه به دنبال مصرف مقادیر زیادی گوشت ، مشاهده می شود. به علاوه ممکن است تغییرات روزانه ای نیز در سطح کراتینین مشاهده گردد ( حداقل مقدار آن هنگام 7 AM و حداکثر مقدار آن 7 PM است ).
آزمایش کراتینین سرم نیز همانند BUN برای تشخیص اختلال عملکرد کلیوی استفاده می شود ؛ اما سطح کراتینین بر خلاف BUN چندان تحت تاثیر عملکرد کبد قرار نمی گیرد. از کراتینین برای تعیین تقریبی وضعیت سرعت تصفیه ی گلومرولی ( GFR ) استفاده می شود. اهمیت سطح کراتینین سرم همانند BUN می باشد ، اما دیر تر آن افزایش می یابد. بنابر این افزایش سطح کراتینین نشانه ی مزمن بودن فرایند بیماری است. به طور کلی دو برابر شدن کراتینین نشانه 50% کاهش در سرعت تصفیه ی گلومرولی می باشد. سطح کراتینین همراه با BUN تفسیر می شود. به این آزمایش ها " آزمون بررسی عملکرد کلیوی " می گویند. نسبت کراتینین BUN / معیار خوبی برای عملکرد کلیه و کبد است. دامنه ی طبیعی این نسبت 25_6 است که برای فرد بزرگسال متوسط آن 5/15 می باشد.
با وجود آنکه کراتینین سرم رایج ترین پارامتر بیوشیمیایی برای برآورد GFR به طور روتین به شمار می رود ، با این حال نقاط ضعفی نیز دارد. عواملی از قبیل توده ی عضلانی یا مصرف پروتئین می توانند بر کراتینین سرم اثر گذاشته و سبب برآورد نادرستی از GFR گردند. به علاوه وجود تغییرات شدید عملکرد کلیه در بیماران ناپایدار و وخیم موجب می گردد تا ارزیابی GFR به طور هم زمان ، با استفاده از کراتینین سرمی دشوار گردد. از سوی دیگر ، پروتئینی به نام "سیستاتین C" که با سرعت ثابتی توسط همه ی سلول های هسته دار تولید می شود احتمالا شاخص بهتری برای GFR می باشد. به علت سرعت ثابت تولید این ماده ، غلظت سرمی آن تنها تحت تاثیر تصفیه ی گلومرولی می باشد و سطح آن بر اثر عوامل موثر بر کراتینین و BUN تغییر نمی کند.
احتمال می رود که سیستاتین C قادر به پیش بینی ریسک بروز " بیماری مزمن کلیه " باشد و بتواند اختلال عملکرد کلیوی را قبل از ظهور علایم بالینی تشخیص دهد. مطالعات متعدد نشانگر آن بوده اند که افزایش سطح سیستاتین C در ارتباط با خطر فوت ، برخی از انواع بیماری های قلبی – عروقی می باشد. متوسط دامنه مرجع آن در زنان 0/52 _ 0/30 mg/l با میانگین0/71 mg/l است و متوسط دامنه ی مرجع آن در مردان 0/56 _ 0/98 mg/l با میانگین 0/77 mg/l می باشد.
عوامل تداخل کننده
رژیم سرشار از گوشت موجب افزایش سطح کراتینین سرم می گردد.
داروهای افزاینده
آمینوگلیکوزیدها ( مانند جنتامایسین ) ، سایمتیدین ، داروهای شیمی درمانی حاوی فلزات سنگین ( مانند سیس پلاتین ) و سایر داروهای سمی برای کلیه مانند سفالوسپورین ها ( مثل سفوکسی تین ) و مهار کننده های ACE
روش کار و مراقبت از بیمار
ناشتایی : ندارد
لوله ی معمول خون : قرمز
افزایش سطح
- بیماری هایی که بر عملکرد کلیه تاثیر می گذارند همانند : گلومرولونفریت ، پیلونفریت ، نکروز حاد توبولی ، انسداد مجرای ادراری ، کاهش جریان خون کلیوی ( مانند شوک ، کم آبی ، نارسایی احتقانی قلب ، آترواسکلروز ) ، نفروپاتی دیابتی ، نفریت : در این بیماری ها ، عملکرد کلیه مختل می شود و سطح کراتینین افزایش می یابد.
- رابدومیولیز : آسیب عضله ی اسکلتی موجب آزاد شدن میوگلوبین به درون جریان خون می گردد که مقادیر زیاد آن برای کلیه سمی است و سطح کراتینین افزایش می یابد.
آکرومگالی
ژیگانتیسم : در این بیماری ها توده عضلانی افزایش می یابد به طوری که موجب می گردند سطح "طبیعی" کراتینین بالا باشد.
کاهش سطح
ناتوانی و ضعف
کاهش توده ی عضلانی ( مانند دیستروفی عضلانی ، میاستنی گراویس ) : این بیماری ها در ارتباط با کاهش توده ی عضلانی است که موجب می گردند سطح "طبیعی" کراتینین پایین باشد.
سایر آزمایش های مربوط
نیتروژن اوره ی خون (BUN)
تصفیه کراتینین
✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅