آزمایش Testosterone

اشتراک گذاری:

Testosterone

آزمایش تستوسترون Testosterone

رنج نرمال آزمایش تستوسترون Testosterone

درصد تستوسترون آزاد :

• زنان بزرگسال : 3/0 _ 1/0 %

• مردان بزرگسال : 9/2 _ 6/1 %

دی هیدروتستوسترون

• مردان بزرگسال : pg/ml 240 _ 650

• زنان بزرگسال : pg/ml 300

کاربرد آزمایش تستوسترون Testosterone

اندازه گیری سطح تستوسترون برای بررسی صفات جنسی مبهم , بلوغ زودرس , سندرم های مردانگی در زنان و ناباروری و ناتوانی جنسی در مردان استفاده می شود. همچنین این آزمون به عنوان یک شاخص توموری برای برخی از تومورهای نادر تخمدان و بیضه به کار می رود.

شرح آزمایش تستوسترون Testosterone

آندروژن ها شامل دهیدرواپی آندروسترون ( DHEA ) , آندروستن دیون و تستوسترون می شود. DHEA در غدد فوق کلیوی طی مراحل ساخت کورتیزول و آلدوسترون تولید می شود. به علاوه DHEA به روش دنوو در بیضه ها و تخمدان ها ساخته می شود. DHEA پیش ساز آندروستن دیون که خود پیش ساز تستوسترون می باشد.

سطح تستوسترون بسته به مرحله ی بلوغ متفاوت است. میانگین غلظت تستوسترون سرم در هر دو جنس در هفته اول زندگی انسان ng/dl 25 است. در نوزادان پسر مقدار آن در هفته ی دوم به سرعت افزایش می یابد به طوری که در حدود ماه دوم به حداکثر مقدار خود می رسد و تا سن 6 ماهگی نیز در این حد می ماند. در نوزادان دختر , از مقدار آن طی هفته اول کاسته می شود و در سراسر اوان کودکی پایین می ماند. سپس در دوران بلوغ سطح تستوسترون به حد بالغین می رسد.

بیشتر هورمون تستوسترون در مردان توسط سلول های لیدیگ بیضه ها ساخته می شود که 95% تستوسترون در گردش خون مردان را شامل می گردد.در زنان در حدود نیمی از تستوسترون از تبدیل DHEA به تستوسترون در بافت چربی محیطی بدن تولید می شود. در حدود 30% دیگر آن طی تبدیل  DHEA در غده فوق کلیوی و 20% مستقیما توسط تخمدان ها ساخته می شود.حدود 60% تستوسترون در گردش با پیوندی محکم به گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی ( SHBG ) که گلوبولین متصل شونده به تستوسترون نیز نامیده می شود , متصل است. بیشتر تستوسترون باقی با پیوندی سست به آلومین می چسبد و در حدود 2% آن آزاد و غیر متصل است. جز فعال در واقع بخش غیر متصل یا آزاد می باشد.بیشتر روش های سنجش تستوسترون , تستوسترون کل کل ( یعنی متصل و غیر متصل ) را می سنجد. تستوسترون آزاد را زمانی می سنجند که پروتئین های متصل شونده به تستوسترون دستخوش تغییر گشته باشند ( برای مثال در چاقی , سیروز , اختلالات تیروئیدی ). در این روش تستوسترون آزاد را به طور غیر مستقیم با اولترافیلتراسیون تعادلی می سنجند و به صورت عددی یا درصدی از تستوسترون کل گزارش می کنند.

در مردان مکانیزم پس نوردی بیولوژیکی وجود دارد که از هیپوتالاموس آغاز می شود. هورمون آزادکننده گنادوتروپین موجب القای هیپوفیز و تولید هورمون زرده یی ( LH که آن را در مردا هورمون محرکه سلول بیابینی می نامند ) و هورمون محرکه فولیکولی ( FSH ) می گردد. LH سلول های لیدیگ را تحریک می نماید تا تستوسترون بسازند. FSH سلول های سرتولی را تحریک می کند تا اسپرم تولید کنند.سپس فعالیت تستوسترون مانع از ادامه ترشح GnRH می گردد.

از نظر فیزیولوژیکی , تستوسترون محرک زایی است و موجب پیدایش صفات ثانویه جنسی مردانه می شود. افزایش بیش از حد این هورمون در مردان جوان موجب بلوغ زودرس می گردد. چنین وضعیتی ممکن است به علت تومورهای بیضه , فوق کلیه یا هیپوفیز باشد. ترشح بیش از حد این هورمون در زنان موجب "مردانگی" می گردد که به صورت آمنوره و رشد زیاد موهای بدن ( هیپرسوتیسم ) ظاهر می شود. هیپرپلازی / تومورهای تخمدان و فوق کلیه , یا مصرف برخی داروها مانند  ( دانازول ) همگی از علل بالقوه ایجاد مردانگی در زنان است. پایین بودن سطح تستوسترون در مردان احتمال هیپوگنادی یا سندرم کلاین فلتر را مطرح می سازد. دی هیدروتستوسترون ( DHT ) آندروژن اصلی تولید شده در بافت های بدن به ویژه پروستات است. با افزایش سن و وجود کاهش تستوسترون پلاسمایی , سطح DTH در حد طبیعی باقی می ماند و در هیپرپلازی خوش خیم پروستات افزایش نمی یابد. اندازه گیری این هورمون برای پایش بیماران تحت درمان با مهارکننده های 5_آلفا ردودکتاز از قبیل فیناسترید یا شیمی درمانی موثر بر عملکرد پروستات , مفید می باشد. همچنین برای ارزیابی بیماران دچار 5_آلفا ردوکتاز نیز سودمند است.

آزمون های گوناگون تحریک کننده تستوسترون برای ارزیابی دقیق تر هیپوگنادی موجود است. از گنادوتروپین جفتی انسان , کلومیفن و GnRH برای تحریک ترشح تستوسترون استفاده می شود. 17_ کتواستروئیدها ( 17-KS ) متابولیت های تستوسترون و هورمون های جنسی آندروژنی غیر از تستوسترون می باشند که از ادرار دفع می شوند. ترشح تستوسترون دستخوش تغییرات روزانه ی اندکی می گردد , به طوری که حداکثر آن حدود 7 صبح و حداقل آن حدود 8 شب می باشد.

حتما بخوانید : ناباروری و نازایی در مردان و زنان بهمراه علائم و درمان آن

داروهای افزاینده آزمایش تستوسترون Testosterone

داروهای ضد تشنج – باربیتورات ها – استروژن ها – ضد بارداری های خوراکی

داروهای کاهنده آزمایش تستوسترون Testosterone

آندروژن ها – دگزامتازون – دی اتیل استیل بسترول – دیگوکسین – الکل – استروئید ها – کتوکونازول – فنوتیازین - اسپیرونولاکتون  

روش کار و مراقبت از بیمار

ناشتایی : ندارد

لوله ی معمول خون : قرمز

سطح تستوسترون در ساعات اولیه صبح به حداکثر می رسد , از این رو نمونه خون را باید هنگام صبح گرفت.

افزایش سطح تستوسترون Testosterone

مردان

• بلوغ جنسی زود رس به علت نا مشخص : اغلب به سبب افزایش بیش از حد LH است که خود عامل محرک تولید تستوسترون از بیضه ها می باشد.

• پینه آلوما : توموری هیپوتالاموسی است که مقدار زیادی GnRH می سازد که عامل محرک تولید LH از هیپوفیز می باشد. هورمون اخیر نیز به نوبه خود بیضه ها را جهت ترشح تستوسترون تحریک می کند.

• آنسفالیت : عفونت ویروسی CNS موجب تحریک هیپوتالاموس و تولید مقدار زیادی GnRH می شود که خود عامل محرک هیپوفیز جهت تولید LH است و به نوبه خود سبب تولید تستوسترون در بیضه ها می گردد.

• هیپرپلازی مادرزادی فوق کلیه : کمبود یک آنزیم در مسیر ساخت کورتیزول سبب تجمع مقدار زیادی DHEA می شود. DHEA پیش ساز آندروستن دیون است که خود پیش ساز تستوسترون می باشد.

• تومور آدرنوکورتیکال : نئوپلاسم غده فوق کلیوی می تواند مقدار زیادی تستوسترون یا DHEA تولید کند. DHEA پیش ساز آنروستن دیون است که خود پیش ساز تستوسترون می باشد.

• تومور بیضه یی یا خارج گنادی : تومور سلول های لیدیگ می تواند تستوسترون ترشح نماید که موجب بلوغ زودرس در مردان می شود. با این وجود به علت عدم ترشح و در واقع مهار گنادوتروپین ها , اسپرم زایی صورت نمی گیرد.

• هیپرتیروئیدی : در این بیماران تستوسترون متصل به علت افزایش پروتئین های SHBG , افزایش می یابد.این مساله موجب افزایش سطح کل تستوسترون می گردد.

• سندرم های مقاومت به تستوسترون : این بیماران دچار مقاومت در برابر اثر تستوسترون بر بافت ها می باشند که در پاسخ به آن مقدار زیادی تستوسترون ترشح می شود.

زنان

• تومور تخمدانی : آرنوبلاستوما یک تومور غیر شایع تخمدانی است که تستوسترون تولید می کند.

• تومور فوق کلیه : نئوپلاسم های غده فوق کلیوی می توانند مقدار زیادی تستوسترون یا DHEA تولید کنند. DHEA پیش ساز آندروستن دیون است که خود پیش ساز تستوسترون می باشد. این تومورها معمولا موجب هیرسوتیسم در زنان می شود.

• هیپرپلازی مادرزادی آدرنوکورتیکال : کمبود یک آنزیم در مسیر تولید کورتیزول باعث تجمع مقدار زیادی DHEA می شود. DHEA پیش ساز آندروستن دیون است که خود پیش ساز تستوسترون می باشد. این پدیده در زنان می تواند موجب هرمافرودیسم کاذب ( دستگاه تناسلی مبهم ) گردد.

• تومور تروفوبلاستیک : این تومورها ( مول هیداتی فرم , کوریو کارسینوما ) hCG تولید می کنند که خود محرک تولید تستوسترون است.

• تخمدان های پلی کیستیک : این سندرم با چاقی , هیرسوتیسم و آمنوره همراه است. سطح تستوسترون در این مبتلایان بالاست.پاتوفیزیولوژی آن به خوبی مشخص نگردیده است.

• هیرسوتیسم ایدیوپاتیک : پاتوفیزیولوژی این مشاهده نامعلوم است.

کاهش سطح تستوسترون Testosterone

مردان

• سندرم کلاین فلتر : این بیماری دارای یک کروموزوم X  اضافی می باشند. در این سندرم نارسایی اولیه بیضه وجود دارد.

• نهان بیضگی : معمولا سطح تستوسترون در این بیماران طبیعی است اما گهگاه به علت عدم نزول بیضه ها به درون اسکروتوم , بیضه ها آتروفی می شوند.

• هیپوگنادی اولیه و ثانویه : عفونت , تومور یا اختلالات مادرزادی همگی از علل احتمالی و اولیه ( بیضه ای ) یا ثانویه ( هیپوفیزی ) نارسایی می باشند.

• تریزومی 21 : پاتوفیزیولوژی این  نقص ژنتیکی مشخص نمی باشد.

• ارکیدکتومی : باید هر دو بیضه برداشته شود. اگر تنها یک بیضه را با جراحی بردارند سطح تستوسترون کاهش نمی یابد.

• سیروز کبدی : پروتئین بدن این بیماران کاهش می یابد. از این رو مقدار تستوسترون متصل که بیشتر تستوسترون کل قابل اندازه گیری را تشکیل می دهد , کاهش می یابد.

سایر آزمایش های مربوط

پیش سازهای استروئیدی آدرنال

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅