آزمایش Reticulocyte

اشتراک گذاری:

Reticulocyte (Retic)

(آزمایش رتیکولوسیت)

یافته های طبیعی

شمارش رتیکولوسیت

بزرگسالان / کهنسالان / کودکان : 20 % _ 50 % تعداد کل RBC

اطفال : 1/3 % _ 5/0 % تعداد کل RBC

نوزادان : 5/6 % _ 5/2 % تعداد کل RBC

اندکس ( شاخص ) رتیکولوسیت 0/1

کاربرد

شمارش رتیکولوسیت شاخصی نشانگر توانایی پاسخ مغز استخوان به کم خونی و ساخت RBC می باشد. این آزمایش به منظور طبقه بندی و پایش درمان کم خونی ها به کار می رود.

حتما بخوانید : کم خونی چگونه ایجاد می شود ؟ 

شرح آزمایش

شمارش رتیکولوسیت آزمایشی برای تعیین عملکرد مغز استخوان و ارزیابی فعالیت خونسازی است. همچنین این آزمون برای طبقه بندی کم خونی ها نیز به کار می رود. رتیکولوسیت ، گلبول قرمز نارسی است که به آسانی با رنگ آمیزی گسترده خون محیطی با رنگ رایت یا گیمسا در زیر میکروسکوپ قابل شناسایی است. این سلول ، گلبول قرمزی است که هنوز مقداری مواد میکروزومی و ریبوزومی در سیتوپلاسم خود دارد و معمولا چند روز به طول می انجامد تا سلول از این مواد پاک شود. به طور طبیعی تعداد اندکی رتیکولوسیت در جریان خود وجود دارد.

شمارش رتیکولوسیت شاخص تولید گلبول قرمز توسط مغز استخوان است. افزایش تعداد رتیکولوسیت ها نشانه ی آزادسازی تعداد زیادی RBC به درون جریان خون توسط مغز استخوان است که معمولا در پاسخ به کم خونی مشاهده می گردد. تعداد طبیعی یا کم رتیکولوسیت در مبتلایان به کم خونی نشانه عدم کفایت مغز استخوان به کم خونی از طریق تولید RBC است که احتمالا این مساله خود علت کم خونی است ( مانند کم خونی آپلاستیک ، فقر آهن ، کمبود B12 ، تخلیه ذخایر آهن ) ، یا عامل مشارکت کننده در آن می باشد. افزایش تعداد رتیکولوسیت ها در بیمارانی که هموگرام طبیعی دارند نشان دهنده ی افزایش جبرانی تولید گلبول قرمز در پاسخ به دفع اخیر گلبول قرمز ( همولیز یا خونریزی ) است.

شمارش رتیکولوسیت به صورت درصدی از تعداد RBC کل نشان داده می شود. از این رو در فرد کم خون تعداد اندک یا طبیعی رتیکولوسیت ، بالا به نظر می رسد ، زیرا تعداد کل گلبول های قرمز فرد کاهش یافته است. برای آنکه تشخیص دهیم شمارش رتیکولوسیت به دست آمده واقعا نشان دهنده ی پاسخ مناسب رتیکولوسیت ( تولید RBC در مغز استخوان ) در بیماران دچار کم خونی و کاهش هماتوکریت می باشد.

چنانچه پاسخ مغز استخوان به کم خونی کافی باشد ، شاخص فوق باید 0/1 باشد. اگر حتی با وجود شمارش بالای رتیکولوسیت ، کمتر از 0/1 باشد ، پاسخ مغز استخوان برای جبران کم خونی کافی نمی باشد ( چنانکه در فقر آهن ، کمبود ویتامین B12 ، نارسایی مغز استخوان مشاهده می شود). در اینگونه موارد بالینی اگر آهن یا ویتامین B12 تجویز شود ، تعداد رتیکولوسیت ها به نحو چشمگیری افزایش می یابد و به حدی می رسد که شاخص برابر یا بیشتر از 0/1 گردد.

محتوای هموگلوبینی مخصوص رتیکولوسیت عبارت است از میانگین هموگلوبین موجود در رتیکولوسیت ها. این آزمایش ها می توانند مقدار آهن موجود برای الحاق به هموگلوبین را طی  5_3 روز گذشته نشان دهند. این آزمایش روشی بسیار قابل اعتماد برای تشخیص فقر آهن در کودکان و یا در زمینه ی سایر بیماری های مزمن است.

عوامل تداخل کننده

بارداری باعث افزایش تعداد رتیکولوسیت ها می شود.

اجسام هاول جولی دانه های آبی رنگی هستند که در کم خونی های شدید یا همولیتیک در داخل گلبول های قرمز مشاهده می شوند. دستگاه های خود کار شمارش گر ، گلبول های قرمز حاوی اجسام هاول جولی را به اشتباه به عنوان رتیکولوسیت می شمارند و تعداد رتیکولوسیت ها را به طور کاذب بالا نشان می دهند.

روش کار و مراقبت از بیمار

ناشتای : ندارد.

لوله ی معمول خون : بنفش کم رنگ

حتما بخوانید : آزمایشگاه RBC چیست و چه کاربردی دارد؟

افزایش سطح

• کم خونی همولیتیک ( مانند کم خونی همولیتیک ناشی از ایمنی ، هموگلوبینوپاتی ها ، هیپراسپلنیسم ، ترومای ناشی از دریچه مصنوعی قلب ) : از طول عمر گلبول های قرمز کاسته می شود و با سرعتی بیشتر از حد طبیعی تخریب می شوند. مغز استخوان برای جبران کوتاهی طول عمر RBC ، تعداد زیادی گلبول قرمز تولید می کند که برخی از آنها نارس است و رتیکولوسیت نامیده می شوند.
• خونریزی ( 4_3 روز پس از آن ) : در پاسخ به دفع مقدار زیادی خون ، مغز استخوان سعی می کند که برای جبران ، تعداد زیادی RBC تولید کند که برخی از آنها نارس بوده و رتیکولوسیت نامیده می شوند.
• بیماری همولیتیک نوزادان : تخریب گلبول های قرمز با واسطه ایمنی از طول عمر RBC می کاهد. مغز استخوان برای جبران ، تعداد زیادی RBC تولید کند که برخی از آنها نارس بوده و رتیکولوسیت نامیده می شوند.
• درمان فقر آهن ، کمبود B12 یا فولات : مغز استخوان در پاسخ به درمان های جایگزینی مناسب کم خونی های به علل کمبود های تغذیه ای ، تولید گلبول قرمز را افزایش می دهد که برخی از آنها RBC نارس می باشند که رتیکولوسیت نامیده می شوند. 

کاهش سطح

• کم خونی پرنیسیوز و کمبود اسید فولیک
• کم خونی فقر آهن : این کمبودهای تغذیه یی موجب کاهش تولید RBC در مغز استخوان و از جمله رتیکولوسیت ها می شوند.
• کم خونی آپلاستیک
• پرتودرمانی
• بدخیمی
• نارسایی مغز استخوان
• کاهش فعالیت آدرنوکورتیکال : مغز استخوان توانایی تولید RBC و رتیکولوسیت را ندارد.
• کاهش فعالیت هیپوفیز قدامی : مغز استخوان قادر به تولید RBC و رتیکولوسیت نمی باشد.
• بیماری های مزمن : در مبتلایان به بیماری های مزمن تولید RBC و رتیکولوسیت در مغز استخوان کاهش می یابد.

سایر آزمایش های مربوط

هموگلوبین و هماتوکریت

شمارش گلبول قرمز (RBC)

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅