آزمایش HbA1c

اشتراک گذاری:

HbA1c

آزمایش HbA1c

رنج نرمال آزمایش HbA1c

بزرگسالان و کودکان غیر دیابتی : 9/5_4 %

دیابت خوب کنترل شده : کمتر از 7 %

دیابت نسبتا کنترل شده : 9_8 %

دیابت بد کنترل شده : بیشتر از 9%

کاربرد آزمایش HbA1c

این آزمون به منظور پایش درمان دیابت به کار می رود. در این آزمایش مقدار HbA1c خون اندازه گیری می شود. این آزمون شاخص دراز مدت میانگین سطح گلوکز خون بیمار است.

شرح آزمایش آزمایش HbA1c

هموگلوبین A در حدود 98% هموگلوبین گلبول قرمز را در بزرگسالان تشکیل می دهد. تقریباً 70% هموگلوبین A متشکل از نوعی هموگلوبین ( HbA1 ) است که می تواند طی فرایند گلیکوزیله شدن محکم به گلوکز متصل شود. پس از گلیکوزیله شدن دیگر به آسانی جدا نمی شود. HbA1 عمدتا متشکل از سه جزء است ( هموگلوبین A1c-A1b-A1a ) هموگلوبین HbA1c قوی ترین پیوند را با گلوکز برقرار می کند. اندازه گیری هموگلوبین A1c دقیق ترین روش است ، زیرا اکثریت هموگلوبین گلیکوزیله را تشکیل می دهد. چنانچه HbA1 کل اندازه گیری شود ، مقدار آن 40_20 % بالاتر از جزء HbA1c خواهد بود.

HbA1c موجود در گلبول های قرمز جریان خون به مقداری از گلوکز خون متصل می شود و تولید گلیکوهموگلوبین (GHB) می نماید. مقدار GHB به مقدار گلوکز موجود در جریان خون طی عمر 120 روزه ی گلبول قرمز بستگی دارد. بنابراین تعیین مقدار GHB انعکاسی از میانگین سطح قند خون طی 120_100 روز قبل از آزمایش می یابد. هرچه گلبول های قرمز در معرض مقدار بیشتری گلوکز قرار گیرند ، درصد GHB نیز افزایش بیشتری می یابد. یکی از مزایای مهم این آزمون آن است که می توان نمونه را در هر زمان گرفت ، زیرا تحت تاثیر تغییرات کوتاه مدت ( مانند صرف غذا ، ورزش ، استرس ، عوامل هیپوگلیسمیک ، همکاری بیمار ) قرار نمی گیرد. همچنین افزایش بسیار شدید و کوتاه مدت سطح گلوکز خون نیز ممکن است موجب افزایش GHB گردد. با این حال معمولا میزان افزایش گلوکز ناشی از افزایش موقتی سطح آن نبوده و اغلب به علت افزایش متوسط و دایمی آن طی طول عمر گلبول قرمز پدید آمده است.

گلوکز می تواند همانند GHB به طریقه ی غیر آنزیمی و متناسب با میانگیم سطح خونی آن به پروتئین ها متصل شود. پروتئین گلیکه تا زمان تجزیه ی پروتئین پایدار می ماند. با توجه به آنکه میانگین عمر یک گلبول قرمز ( و GHB درون آن ) 120 روز است ، GHB نمی تواند منعکس کننده ی تاخیرات اخیر سطح گلوکز باشد. به سبب آن که سرعت بازسازی پروتئین ها بسیار سریع تر از هموگلوبین می باشد ، سنجش پروتئین های گلیکه سرمی ( مانند آلبومین یا فروکتوزآمین گلیکه ) اطلاعاتی راجع به سطح گلوکز خون در زمانی نزدیک تر به حال حاضر فراهم می آورد. پروتئین های گلیکه بازتابی از میانگین سطح گلوکز خون طی 20_15 روز گذشته است. با یک بار اندازه گیری پروتئین گلیکه نمی توان کنترل خوب قند خون را از کنترل بد آن تشخیص داد ، اما آزمایش های متوالی آن شاخص بسیار بهتری برای کنترل قند می باشد.

انجام آزمون GHB به ویزه در موارد زیر سود مند است :

• ارزیابی موفقیت درمان دیابت و میزان پذیرش و حرف شنوی بیمار.

• مقایسه موفقیت نتایج روش های درمانی گذشته و جدید دیابت

• نعیین طول مدت هیپرگلیسمی در مبتلایانی که به تازگی دیابت آنان تشخیص داده شده است.

• برآورد دقیق عدم تعادل گلوکز در مبتلایان به دیابت خفیف

• تهیه ی رژیم مناسب هر فرد به منظور کنترل بیماری دیابت

• این آزمون در بسیاری از بیمارانی که نتایج آزمایش آنان نشانگر موفقیت در کنترل دیابت می باشد ، احساس دریافت پاداش را بر می انگیزد.

• ارزیابی بیماران دیابتی که سطح گلوکز آنان از روزی به روز دیگر تا حد چشمگیری تغییر می کند ( دیابت نوسانی ).

• افتراق هیپرگلیسمی کوتاه مدت در افراد غیر دیابتی ( مانند استرس های اخیر یا انفارکتوس میوکارد ) و دیابتی ها ( که سطح گلوکز در انان به طور مداوم بالا می باشد )

تشخیص دیابت قندی را می توان بر اساس نتایج دو آزمون _ قند خون ناشتا و GTT _ که در دو روز جداگانه اما نزدیک به هم صورت گرفته ، انجام داد. باید در صورت امکان از دو سنجش GHB غیر طبیعی به جای قند خون ناشتا و GTT استفاده کرد.

حتما بخوانید : دیابت بارداری

عوامل تداخل کننده آزمایش HbA1c

• هموگلوبینوپاتی ها بر نتایج اثر می گذارند ، زیرا مقدار هموگلوبین A ( در نتیجه HbA1 )  در این بیماری ها به نحو چشمگیری تغییر می کند.

• افزایش طول عمر گلبول های قرمز موجب افزایش کاذب آن می گردد ، زیرا مدت زمان گلیکوزیله شدن طولانی تر می شود.

• کاهش غیر طبیعی سطح پروتئین ها ممکن است به طور کاذب سطح فروکتوزآمین گلیکه را با وجود سطح واقعا بالای گلوکز ، طبیعی نشان دهد.

• اسید آسکوربیک می تواند باعث کاهش کاذب سطح فروکتوزآمین گلیکه گردد.

افزایش سطح HbA1c

• ییماران دیابتی که بیماری آنان به تازگی تشخیص داده شده است : از این آزمون برای تشخیص موارد جدید دیابت استفاده نمی شود ، زیرا دامنه ی مقادیر طبیعی آن بسیار وسیع است ، بلکه برای ارزیابی کنترل قند طی درمان به کار می رود.

• بیماران دیابتی با کنترل دیابتی بد

• هیپرگلیسمی غیردیابتی ( مثل پاسخ استرسی حاد ، سندرم کوشینگ ، فئوکروموسیتوم ، گلوکاگونوما ، درمان با کورتیکواستروئید ها ، آکرومگالی ) : سطح گلوکز در افراد دچار بیماری های فوق به طور مداوم بالا است که موجب افزایش GHB می گردد.

• بیمارانی که اسپلنکتومی شده اند : طول عمر گلبول های قرمز در این بیماران بیشتر است ، از این رو فرصت گلیکوزیلاسیون بیشتر می شود و سطح GHB افزایش می یابد.

• بارداری : در برخی از زنان پره دیابتی یا مبتلایان به دیابت حاملگی سطح گلوکز به طور دایم بالا می باشد که این امر موجب افزایش سطح GHB می گردد.

کاهش سطح HbA1c

• کم خونی همولیتیک

• خونریزی مزمن : طول عمر گلبول های قرمز کوتاه می گردد ، بنابر این فرصت برای گلیکوزیلاسیون کمتر می شود و سطح GHB کاهش می یابد.

• نارسایی مزمن کلیوی : در این بیماران سطح هموگلوبین به علت کاهش اریتروپوئیتین تولید شده در کلیه کاهش می یابد و HbA1c نیز کاهش پیدا می کند.

حتما بخوانید : چطور میل به مصرف شکر را مهار کنیم؟

سایر آزمایش های مربوط

گلوکز خون

گلوکز ادرار

تحمل گلوکز

گلوکز پس از صرف غذا

گلوکاگون

سنجش انسولین

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅