آزمایش ESR

اشتراک گذاری:

ESR

آزمایش ESR

یافته های طبیعی

روش وسترگرین

مردان : تا 15 mm/hr

زنان : تا 20 mm/hr

کودکان : تا 10 mm/hr

نوزادان : 0-2 mm/hr

کاربرد

ESR آزمونی غیر اختصاصی برای تشخیص بیماری های عفونی حلد و مزمن , التهاب ( بیماری کلاژن – عروقی ) , نئوپلاسم پیشرفته و نکروز بافت یا انفارکتوس می باشد.

شرح آزمایش

ESR عبارت از اندازه گیری سرعت ته نشین شدن گلبول های قرمز در محلول سالین یا پلاسما در یک مدت زمان خاص می باشد. ESR آزمایش غیر اختصاصی است , از این رو برای هیچ یک از بیماری های خاص اندام ها یا آسیب ها , تشخیصی نمی باشد. طی التهاب , نئوپلاسم , عفونت و بیماری های نکروز دهنده , مقدار پروتئین پلاسما ( عمدتا فیبرینوژن ) افزایش یافته و گلبول های قرمز تمایل به انباشتگی روی یکدیگر پیدا کرده , سنگین می شوند و سریع تر ته نشین می شوند. بنابر این در این بیماری ها ESR افزایش می یابد. ESR اطلاعاتی مشابه یک پروتئین واکنشی فاز حاد ارایه می دهد. به عبارت دیگر در واکنش به بیماری های حاد فوق الذکر تولید می شود.

این آزمایش برای شناسایی بیماری های نهفته مورد استفاده قرار می گیرد. بدین ترتیب بسیاری از پزشکان از آزمون ESR برای ارزیابی روتین بیمارانی که نشنانه های بالینی مبهمی دارند استفاده می کنند. برخی دیگر از پزشکان این آزمایش را بسیار غیر اختصاصی تلقی نموده و به عنوان یک بررسی روتین آن را بی فایده می دانند. گاهی اوقات آزمایش ESR می تواند به تشخیص افتراقی بیماری یا علت شکایت بیمار کمک نماید. برای مثال در بیمار مبتلا به درد قفسه ی سینه , ESR در صورت وجود انفارکتوس قلبی افزایش می یابد اما در صورت وجود درد عضلات اسکلتی قفسه سینه , طبیعی است.

ESR شاخص نسبتاً قابل اطمینانی برای سیر بیماری است. بنابر این از آن می توان برای ارزیابی درمان بیماری , به ویژه برای بیماری های خود ایمن التهابی ( مانند آرتریت تمپورال , پلی میالژی روماتیکا ) , استفاده نمود. به طور کلی ESR با شدت گرفتن بیماری افزایش می یابد و با بهبود آن کاهش پیدا می کند. اگر نتایج ESR مبهم باشد , یا با گمان های بالینی مطابقت نداشته باشد , معمولا آزمون پروتئینی واکنشی – C انجام می شود.

آزمایش ESR دارای محدودیت های زیر است :

• همچنان که ذکر شد , آزمونی غیر اختصاصی است.
• گاهی با وجود بیماری فعال افزایش نمی یابد.
• عوامل متعدد دیگری بر نتایج اثر میگذارند
• در ابتدای عفونت , افزایش ESR ممکن است نسبت به سایر شاخص ها با تاخیر صورت گیرد. به همین ترتیب نیز در دوره ی نقاهت بیماری یا عفونت ممکن است بیشتر از سایر شاخص های بیماری بالا باقی بماند. از ESR نمی توان در ارتباط با تشخیص بیماری های نئوپلاستیکی از قبیل میلوما یا سرطان پستان , به عنوان شاخص حجم تومور استفاده نمود.

حتما بخوانید : درباره سکته یا حمله قلبی چه می دانید؟

عوامل تداخل کننده

• اگر نمونه قبل از انجام آزمایش بیشتر از 3 ساعت بماند , نتایج به طور کاذب کاهش می یابند.

• بارداری ( سه ماهه ی دوم و سوم ) موجب افزایش سطح آن می گردد.

• خونریزی ماهیانه موجب افزایش سطح میشود.

• لوله ی رسوب باید کاملا عمودی باشد. هر اندازه کجی لوله می تواند موجب اختلال در نتایج گردد.

• برخی آنمی موجب افزایش کاذب ESRمی شوند. نوموگرام های تصحیحی برای تغییرات شمارش RBC وجود دارد.

• پلی سیتمی با کاهش ESR همراه است.

• بیماری هایی که با افزایش پروتئین ها ( مانند ماکروگلوبولینمی ) همراهند , موجب افزایش کاذب ESR می گردند.

حتما بخوانید : سرطان سینه 

داروهای افزاینده

دکستران – متیل دوپا – ضد بارداری های خوراکی – پنیسیلامین – پروکایین آمید – تئوفیلین و ویتامین A

داروهای کاهنده

آسپیرین – کورتیزون – کینین

روش کار و مراقبت از بیمار

ناشتایی : ندارد.

لوله ی معمول خون : زرد

در آزمایشگاه خون را به درون یک لوله ی رسوب کالیبره می مکند و می گذارند تا یک ساعت بماند. بخش شفاف ( پلاسما ) تحت عنوان سرعت رسوب اندازه گیری می شود.

روش دیگر , اندازه گیری مسافتی است ( بر حسب میلیمتر ) که گلبول های قرمز در محلول سالین نرمال طی 1 ساعت به سمت پایین طی می کنند. امروزه این روش به صورت دستگاهی انجام می شود.

افزایش سطح

• نارسایی مزمن کلیوی ( مانند نفریت , نفروز ) : پاتوفیزیولوژی آن به خوبی مشخص نمی باشد.

• بیماری بدخیم ( مانند مالتیپل میلوما , بیماری هوچکین , کارسینومای پیشرفته ) : بیماری های بدخیم معمولا با افزایش پروتئین های غیر طبیعی سرم همراهند. بیماری توام با افزایش پروتئین های سرم  موجب افزایشی ESR می گردند.

• عفونت باکتریایی ( مانند عفونت های شکمی  , بیماری های التهابی حاد لگن , سیفلیس , پنومونی )

• بیماری های التهابی ( مانند آرتریت تمپورال , پلی میالژی روماتیکا , آرتریت روماتوئید , تب روماتیسمی , لوپوس اریتماتوز سیستمیک )

• بیماری های همراه با نکروز ( مانند انفارکتوس حاد میوکارد , تومور نکروز شده , گانگرن اندام های التهابی ) : ESR یک پروتئین واکنشی فاز حاد است که در بیماری های فوق افزایش می یابد.

• بیماری های توام با افزایش پروتئین ها ( مانند هیپرفیبرینوژنمی , ماکروگلوبولینمی ) : بیماری هایی که با افزایش سطح پروتئین های سرمی همراهند موجب بالا رفتن ESR می شوند.

• کم خونی های شدید ( مانند فقر آهن یا کمبود B12 ) : با کاهش حجم گلبول های قرمز , سرعت رسوب افزایش می یابد , زیرا این سلول ها در مقایسه با خون طبیعی مقدار کمتری RBC دارند.

حتما بخوانید : کم خونی چگونه ایجاد می شود ؟ 

کاهش سطح

• کم خونی سلول داسی

• اسفروسیتوز : این بیماری ها موجب تغییر شکل RBC و کاهش ESR می گردند.

• هیپوفیبرینوژنمی : بیماری های توام با کاهش پروتئین ها موجب مهار رسوب RBC می گردند.

• پلی سیتمی ورا : افزایش سلول های خون موجب مهار رسوب گلبول های قرمز می شود.

سایر آزمایش های مربوط

سنجش کمپلمان

فیبرینوژن

پروتئین واکنشی C

✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅