CEA
آزمایش آنتی ژن کارسینوآمبریک
یافته های طبیعی
کمتر از 5 mcg/L یا کمتر از 5 ng/ml
کاربرد
این شاخص توموری به منظور تعیین وسعت بیماری و پیش آگهی در مبتلایان به سرطان ( به ویژه GI یا پستان ) به کار می رود. همچنین از آن برای پایش بیماری و درمان آن نیز استفاده می شود.
شرح آزمایش
CEA پروتئینی است که به طور طبیعی در بافت گوارشی جنین وجود دارد. در هنگام تولد ، سطح آن در سرم قابل سنجش نمی باشد. در اوایل سال های 1960 ، این آنتی ژن را در جریان خون بزرگسالان مبتلا به تومور های کولورکتال یافتند. بنابر این از ابتدا آن را شاخص اختصاصی سرطان کولورکتال در نظر گرفتند. اما پس از آن این شاخص توموری در مبتلایان به انواعی از کارسینوماها ( همانند پستان ، پانکراس ، معده ، کبدی – صفراوی ) و سارکوماها و حتی بسیاری از بیماری های خوش خیم ( همانند کولیت زخمی ، التهاب دیورتیکول ، سیروز ) نیز یافتند. سطح CEA در سیگاری های مزمن نیزبالا می باشد.
سطح CEA در هر دو نوع بیماری های خوش خیم و بد خیم افزایش می یابد ، از این رو آزمایشی اختصاصی برای کانسر کولورکتال محسوب نمی گردد. به علاوه ، همه سرطان های کولورکتال ، CEA تولید نمی کنند. بنابر این CEA آزمون غربالگری قابل اطمینانی برای تشخیص کانسر کولورکتال در کل جمعیت نیست. کاربرد آن محدود به تعیین پیش آگهی و ارزیابی پاسخ تومور به درمان با داروهای ضد توموری در مبتلایان به سرطان است. این آزمایش به ویژه درمان بیماران دچار سرطان پستان و سرطان GI بسیار سودمند است. سطح اولیه CEA قبل از درمان ، شاخصی برای حجم تومور و پیش آگهی آن به شمار می رود. سطح CEA در بیمارانی که در مرحله اولیه بیماری بوده و تومور کوچکی دارند پایین یا طبیعی است. افرادی که تومور های پیشرفته تر یا متاستاز داده دارند احتمالا دارای سطح CEA بالاتری می باشند. کاهش شدید CEA از مقدار قبل از عمل به سطح طبیعی نشانه ریشه کنی کامل تومور است. از این رو ، این آزمایش برای تعیین میزان کارایی درمان مفید می باشد.
از این آزمایش برای مراقبت و نظارت بیماران مبتلا به سرطان نیز استفاده می شود. گهگاه ، افزایش یکنواخت سطح CEA اولین علامت عود تومور است. بنابراین سنجش CEA در پیگیری بیمارانی که قبلا تحت درمان کامل قرار گرفته اند ، بسیار ارزشمند است. لازم به تاکید مجدد است که بسیاری ( حدود 20% ) از مبتلایان به تومورهای پیشرفته پستان یا GI فاقد سطح بالای CEA می باشند. CEA ممکن است علاوه بر خون در سایر مایعات بدن نیز قابل سنجش باشد. وجود آن در این مایعات نشانه متاستاز است. این آزمایش معمولا روی مایع صفاق یا افیوژن های قفسه سینه انجام می شود. افزایش سطح CEA در این مایعات به ترتیب نشاندهنده ی متاستاز به صفاق یا پرده جنب است. همچنین افزایش سطح CEA در CSF ( مایع مغزی نخاعی ) نشانه متاستاز به سیستم عصبی مرکزی (CNS) است.
عوامل تداخل کننده
سطح CEA در افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری بیشتر است.
بیماری های خوش خیم ( مانند کوله سیستیت ، کولیت ، دیورتیکولیت ) و به ویژه بیماری های کبدی ( مانند هپاتیت ، سیروز ) نیز با افزایش سطح CEA همراهند.
نتایج ممکن است بر حسب روش سنجش مورد استفاده ، تفاوت چشمگیری داشته باشد. بنابر این نتایج آزمایشگاه های مختلف اغلب با یکدیگر قابل مقایسه نمی باشند.
روش کار و مراقبت از بیمار
ناشتایی : ندارد.
لوله ی معمول خون : از آزمایشگاه سوال کنید.
افزایش سطح
سرطان ( GI ، پستان ، ریه ، لوزالمعده ، کبدی – صفراوی ) : سلول های سرطانی بر سطح خود CEA تولید می کنند و CEA با مکانیزم ناشناخته یی وارد جریان خون می شود و سطح آن افزایش می یابد.
التهاب ( کولیت ، کوله سیستیت ، پانکراتیت ، دیورتیکولیت )
سیروز
بیماری کرون
زخم پپتیک : مکانیزم ساخت CEA در این بیماری های خوش خیم ناشناخته است.
سایر آزمایش های مربوط
شاخص های توموری سرطان
✅ با ما در مسیر سلامتی گام بردارید ✅